Ο χαρακτηρισμός που του αποδόθηκε και τον ακολουθούσε στη μακρά διαδρομή του στον χώρο του μπάσκετ, τα έλεγε όλα. Ήταν ο «Πατριάρχης του ελληνικού μπάσκετ».
Ήταν πάνω από όλα ένας υπεραθλητής αφού εκτός από μπάσκετ έπαιξε πόλο, πινγκ-πονγκ, τένις, κι έκανε στίβο, σκοποβολή και ξιφασκία! O Φαίδωνας Ματθαίου είχε συνδέσει το όνομα του με τους περισσότερους «μεγάλους» του ελληνικού μπάσκετ και στο τέλος της καριέρας του μέτρησε 385 παιχνίδια Πρωταθλήματος ως προπονητής, αριθμός που τον τοποθετεί στην 7η θέση από καταβολής Α’ Εθνικής (από το 1963-64) με 250 νίκες (6ος της αντίστοιχης λίστας).
Ο Ματθαίου έφυγε από τη ζωή μια μέρα σαν σήμερα, πριν επτά χρόνια, στις 17 Σεπτεμβρίου 2011, σε ηλικία 87 ετών, έχοντας αφήσει το στίγμα του βαθιά χαραγμένο στο ελληνικό μπάσκετ.
Γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου 1924 στη Θεσσαλονίκη και παρότι έπαιξε από μικρός μπάσκετ στο ιστορικό, ανοιχτό γήπεδο της ΧΑΝΘ, ο πόλεμος τον ανάγκασε να περιμένει μέχρι τα 20 χρόνια του για να γίνει μέλος μιας ομάδας. Ήταν το 1944 στον Άρη του οποίου πρόεδρος ήταν ο πατέρας του. Ο Ματθαίου όμως δοκίμασε τον εαυτό του σε πολλά σπορ και μεγάλη επιτυχία. Ήταν πρωταθλητής Ελλάδας στη λιθοβολία, τερματοφύλακας στην υδατοσφαίριση του Άρη, πρωταθλητής Θεσσαλονίκης στο πινγκ πονγκ και αυτή η ξεχωριστή ικανότητα του στα σπορ, του επέτρεψε να κάνει κάτι μοναδικό. Να συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες από δύο διαφορετικά αθλήματα, ως κωπηλάτης το 1948 στο Λονδίνο και ως μπασκετμπολίστας το 1952 στο Ελσίνκι.
Το 1949 πήρε μεταγραφή στον Παναθηναϊκό και αφοσιώθηκε στην καλαθοσφαίριση, κατακτώντας τρία πανελλήνια πρωταθλήματα, το 1950, το 1951 και το 1954. Στη συνέχεια φόρεσε τη φανέλα του Πανιωνίου και του Σπόρτινγκ, ενώ αγωνίστηκε και στο εξωτερικό, και πιο συγκεκριμένα στην ιταλική Ινις Βαρέζε, πριν επιστρέψει για να ολοκληρώσει την καριέρα του στην ομάδα όπου ξεκίνησε, τον Αρη.
Παράλληλα, αγωνίστηκε 44 φορές με την εθνική Ελλάδας, πετυχαίνοντας 529 πόντους. Εκανε ντεμπούτο στις 15 Μαϊου 1949 στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του Καϊρου, σε αγώνα απέναντι στην Ολλανδία, ενώ η τελευταία του εμφάνιση ήταν σε φιλικό με την Πολωνία στην Αθήνα, στις 4 Ιουλίου 1957. Το ρεκόρ πόντων του με την εθνική ήταν 28, από ένα ματς με τη Συρία στο Κάιρο (10 Αυγούστου 1956), στο πλαίσιο του προολυμπιακού τουρνουά. Με το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1949 (Κάιρο) και το χάλκινο στους Μεσογειακούς Αγώνες του 1955 (Βαρκελώνη).
Ο Ματθαίου είχε ξεκινήσει την προπονητική του καριέρα όσο αγωνιζόταν ακόμη στον Αρη, καθώς παράλληλα προπονούσε τη γυναικεία ομάδα του συλλόγου με την οποία κατέκτησε τα πρωταθλήματα Θεσσαλονίκης ’47 και ‘48. Μετά την αποχώρησή του από την ενεργό δράση ακολούθησε σημαντική καριέρα ως τεχνικός. Εργάστηκε στη ΧΑΝ Νικαίας (κατέκτησε την 6η θέση στην Α’ Εθνική την σεζόν 1965-66), στον Ολυμπιακό (τον ανέβασε στην Α’ Εθνική το ’67 και τον οδήγησε στην κατάκτηση του νταμπλ το ’76), στην ΑΕΚ, στο Παγκράτι, στον Πανιώνιο (τον ανέβασε στην Α’ Εθνική και το 1977 τον οδήγησε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας για πρώτη φορά στην ιστορία του), στο Σπόρτιγκ, στον Άρη, στο Περιστέρι (άνοδος στην Β’ Εθνική), στον Έσπερο (άνοδος στην Α’ Εθνική το ’82), στον Ηλυσιακό, στην Παναχαϊκή, στον Αστέρα Εξαρχείων κ.α..
Ίσως η πιο χαρακτηριστική στιγμή της προπονητικής του σταδιοδρομίας, πάντως, ήταν η κατάκτηση του κυπέλλου Ελλάδας με τον ΠΑΟΚ το 1984, απέναντι στον Άρη. Ήταν το ματς που έμεινε στην ιστορία ως ο «τελικός των ξυρισμένων κεφαλιών», αφού ο 60χρονος τότε Ματθαίου υποχρέωσε τους παίκτες του να ξυρίσουν τα κεφάλια τους, ως ένδειξη της αποφασιστικότητας τους να νικήσουν τον -θεωρητικά ισχυρότερο- συμπολίτη τους και να πάρουν το τρόπαιο. Ακόμη έδειξε στην ομάδα την ταινία «Αποστολή στη Νικαράγουα» και τελικά ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το Κύπελλο!
Εκτός συλλογικού επιπέδου, ο Ματθαίου υπήρξε για αρκετά χρόνια ομοσπονδιακός προπονητής. Καθοδήγησε συνολικά την εθνική ανδρών σε 103 αγώνες (47 νίκες, 56 ήττες), μεταξύ αυτών και σε τρία Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (1961, 1965, 1969), ενώ πέρασε και από την εθνική εφήβων (22 αγώνες, ρεκόρ 14-8). Από τις κορυφαίες διακρίσεις της καριέρας του ήταν ότι δύο φορές επιλέχθηκε να κοουτσάρει τη Μικτή Ευρώπης.
Ακόμα διετέλεσε προπονητής της ομάδας των Ενόπλων την οποία καθοδήγησε για 25 χρόνια σημειώνοντας πολλές μεγάλες νίκες ακόμη και επί των Αμερικανών. Για την προσφορά του μάλιστα του απονεμήθηκε τιμητικά ο βαθμός του ταγματάρχη. Ο Ματθαίου υπήρξε πρωτοπόρος στην προπονητική στη χώρα μας καθώς ήταν ο πρώτος Έλληνας που ταξίδεψε στις ΗΠΑ για επιμόρφωση. Αρκετά χρόνια μετά είχε δηλώσει: «Όταν πήγα για πρώτη φορά στις ΗΠΑ είπα στον εαυτό μου ότι Φαίδωνα δεν ξέρεις τίποτα για το μπάσκετ. Το μπάσκετ είναι απλό δεν είναι πολύπλοκο».
Πηγή: SDNA
