Την ώρα που στην Αγγλία «φαγώνονται» για φάσεις που κρίνονται μέσω VAR στο εκατοστό, στην Ελλάδα πάμε να διακόψουμε το πρωτάθλημα για μία φάση που λόγω τεχνολογικής ανεπάρκειας κανείς δεν μπορεί να αποφανθεί με απόλυτη βεβαιότητα αν ήταν ή δεν ήταν οφσάιντ.
Τα μάτια. Τα μάτια δεν λένε ποτέ ψέματα. Ή μήπως λένε; Στην πραγματικότητα εξαρτάται από το τι τους δείχνουμε. Ναι, αν θέλουμε μπορούμε να τα ξεγελάσουμε. Οι περίφημες οφθαλμαπάτες.
Δείτε προσεκτική αυτή την φάση. Είναι από την φετινή αναμέτρηση της Ρεάλ Μαδρίτης με την Μπριζ για το Champions League. Ο Ντάνι Καραβαχάλ γεμίζει στην μικρή περιοχή και ο τύπος με το 4 στην πλάτη παίρνει την κεφαλιά και σκοράρει.
Δείτε προσεκτικά το στοπ-καρέ. Βλέπουμε όλοι το ίδιο; Ο Σέρχιο Ράμος την ώρα που γίνεται η σέντρα φαίνεται να είναι πιο μπροστά από τον τελευταίο αμυνόμενο. Οφσάιντ. Καθαρό. Πεντακάθαρο. Αυτή θα ήταν η εικόνα που θα έβλεπαν στο ελληνικό VAR, χωρίς την περίφημη γραμμή. Κι όμως το γκολ μέτρησε. Και σωστά μέτρησε!
Αυτό που μοιάζει ως το πιο πεντακάθαρο οφσάιντ όλων των εποχών ήρθε το VAR με την τρισδιάστατη απεικόνιση να μας δείξει ότι δεν ήταν!
Δείτε προσεκτικά και αυτή την φάση. Είναι από το πρόσφατο παιχνίδι της Νόριτς με την Τότεναμ.
Από την μακρινή μπαλιά που γίνεται στον Πούκι, ο Φινλανδός φεύγει στην πλάτη της άμυνας της Τότεναμ και σκοράρει. Δείτε προσεκτικά το στοπ-καρέ. Συγκρίνετε την θέση του Πούκι με τον τελευταίο αμυντικό με βάση και το κούρεμα του χόρτου. Δείτε τα πόδια τους. Την θέση των σωμάτων τους.
Στο γυμνό μάτι, όπως και να το δει κανείς, ο επιθετικός δείχνει να καλύπτεται. Αυτή είναι η εικόνα που θα έβλεπαν στο ελληνικό VAR χωρίς την περίφημη γραμμή. Κι όμως το γκολ ακυρώθηκε ως οφσάιντ. Και σωστά ακυρώθηκε.
Είδατε καμιά φορά ότι τα φαινόμενα απατούν;
Πάμε τώρα στην καυτή πατάτα. Στην ερώτηση του ενός εκατομμυρίου. Σε μία φάση που μόνο στην χώρα της υπέρτατης υπερβολής και της παράνοιας έφερε μηνύσεις σε όλο το διαιτητικό τιμ, αυτόφωρη διαδικασία, δυναμιτάκια στην είσοδο της πολυκατοικίας του διαιτητή VAR, αποχή των διαιτητών και σκέψεις για διακοπή του πρωταθλήματος.
Ήταν οφσάιντ ο Σουντανί στην ιστορική πια φάση στον Βόλο; Έλα, ντε; Νομίζω ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να μπορεί να βάλει το χέρι του στην φωτιά και να πει με 100% βεβαιότητα είτε ότι ήταν είτε ότι δεν ήταν. Διότι το μόνο μέσο που θα μπορούσε να διαλευκάνει με πάσα βεβαιότητα την συγκεκριμένη φάση λείπει από τα ελληνικά γήπεδα.
Είναι πραγματικά οξύμωρο που καταφέραμε και φτάσαμε στην 16η αγωνιστική δίχως να έχει σκάσει μία ανάλογη φάση σε ένα ντέρμπι, στο τέλος ενός ντέρμπι (κι όχι στο 17ο λεπτό) που να κρίνει πραγματικά ένα αποτέλεσμα. Μία ανάλογη φάση που να δείξει ότι σε όλες τις οριακές αμφισβητούμενες καταστάσεις, όλοι στο VAR Room αποφασίζουν με το μάτι. Εμπειρικά. Σχεδόν τυχαία δηλαδή. Είτε πέφτουν μέσα είτε πέφτουν έξω αυτό γίνεται περίπου… κατά τύχη.
Ας αναλύσουμε την φάση από όλες τις πλευρές.
1. Καταρχήν παίρνουμε μόνο ένα πλάνο από την πιο παραπλανητική κάμερα που μπορεί να υπάρξει. Όχι μόνο δεν υπάρχει πλάνο από την ευθεία, αλλά το στοπ καρέ είναι από μία κάμερα που μόνο να ξεγελάσει μπορεί το μάτι για την χωροταξική διάταξη των παικτών. Από άλλη κάμερα δεν είδαμε ποτέ την φάση.
2. Η γραμμή που βάζει το συνδρομητικό κανάλι (και την οποία δεν έχουν στο VAR Room) δεν μπορεί να βοηθήσει να είσαι απόλυτος σε φάση όπως αυτή. Πώς μπορείς να κρίνεις μία φάση που πρέπει να εξεταστεί σε τρεις διαστάσεις με μία δισδιάστατη γραμμή; Για να το κάνω πιο απλά. Η γραμμή της Nova (χωρίς να έχω να προσάψω το παραμικρό στο συνδρομητικό κανάλι, αυτή είναι η καλύτερη τεχνολογία που μπορεί να έχει) επικεντρώνεται σε δύο διαστάσεις και δημιουργείται παίρνοντας την θέση των ποδιών των εμπλεκόμενων παικτών.
Η φάση όμως θέλει τρισδιάστατη ανάλυση. Διότι το ερώτημα δεν είναι αν τα πόδια του Σουντανί είναι μπροστά από αυτά του τελευταίου αμυντικού (που δεν είναι), αλλά το αποτύπωμα από το σώμα του που έχει φορά και κλίση προς τα εμπρός σε σχέση με το τελευταίο αποτύπωμα του αριστερού μπακ που βρίσκεται στο βάθος. Κι αυτό είναι κάτι που δίχως το πρόγραμμα οφσάιντ του VAR δεν μπορεί να εξεταστεί. Με άλλα λόγια, μιλάμε για μία …γκρίζα φάση που δεν μπορεί κανείς με βεβαιότητα ότι είναι 100% offside ή 100% onside.
3. Βλέπουμε άραγε το σωστό frame της φάσης; Σε μία πρόσφατη έρευνα αγγλική εφημερίδας αποδείχθηκε ότι ούτε καν το VAR μπορεί να είναι 100% έγκυρο σε ότι αφορά τις σωστές γραμμές, ακόμα κι εκεί υπάρχει το περιθώριο του λάθους. Η εφημερίδα ανέλυσε ένα γκολ του Ραχίμ Στέρλινγκ που ακυρώθηκε για να αποδειχθεί το εξής.
Το γκολ ακυρώθηκε διότι ο Στέρλινγκ βρέθηκε σε θέση οφσάιντ για 2,4 εκατοστά. Ο Άγγλος επιθετικός κινούνταν με 23.4 χλμ/ωρα. Οι κάμερες που χρησιμοποιεί το VAR τρέχουν με 50 frame το δευτερόλεπτο, άρα σε χρόνο 0.02 του δευτερολέπτου που υπάρχει ανάμεσα στα δύο frame ο Στέρλινγκ μπορεί να έχει διασχίσει με βάση την ταχύτητα του 13 εκατοστά. Με άλλα λόγια ο Στέρλινγκ ήταν 2,4 εκατοστά οφσάιντ στο frame που επιλέχθηκε (όταν ο συμπαίκτης που του κάνει την πάσα παίζει την μπάλα), αλλά ήταν 10.6 εκατοστά onside μόλις δύο εκατοστά του δευτερολέπτου νωρίτερα στο προηγούμενο frame.
Ακούγεται τρελό αλλά ο ακριβής χρόνος που η μπάλα παίζεται μπορεί να είναι ανάμεσα στα δύο frame κάτι που φυσικά δημιουργεί περιθώριο λάθους. Αν λοιπόν υπάρχει περιθώριο λάθους για τέτοιες φάσεις εκατοστών ακόμα και στο VAR όπου όλα γίνονται μηχανικά / τσιπαρισμένα, φανταστείτε τι γίνεται σε μία απλή τηλεοπτική παραγωγή που βάζει γραμμές οφσάιντ με συμβατική τεχνολογία ή στο ελληνικό VAR Room, όπου δεν υπάρχει τίποτα από όλα αυτά και τα πάντα αποφασίζονται με το… μάτι!
Ναι, η γραμμή οφσάιντ των ελληνικών συνδρομητικών καναλιών είναι ότι καλύτερο έχουμε από πλευράς τεχνολογίας σήμερα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μας δείχνει και την απόλυτη αλήθεια. Διότι πολύ απλά κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό!
Το VAR ήρθε να λύσει πολλές από τις παθογένειες του ποδοσφαίρου, αλλά όπως γίνεται στα πάντα στην ζωή, κάτι κερδίζεις και κάτι χάνεις. Μόνο αυτό το Σαββατοκύριακο ξεσηκώθηκε όλη η Αγγλία, το κλίμα για το VAR στο νησί δεν είναι θετικό, πιθανότατα για τους λάθος λόγους. Το ακυρωθέν γκολ της Νόριτς από τον Πούκι διαδέθχηκε το ακυρωθέν γκολ του Πέδρο Νέτο για την Γουλβς. Αμφότερα για μία τρίχα παπουτσιού. Για ένα κορδόνι. Για μία… ίντσα. Στο γκολ της Γουλβς μάλιστα, ο εκτεθειμένος δεν ήταν καν ο σκόρερ, μα αυτός που του έκανε την παράλληλη μπαλιά!
Ο κανονισμός δεν λέει για πολύ ή λόγο οφσάιντ. Λέει μόνο για οφσάιντ. Στην λαϊκή συνείδηση, στο θυμικό όμως πέρασε πως ακυρώθηκαν τα γκολ δύο μικρών (Νόριτς, Γουλβς) απέναντι σε δύο μεγάλους (Τότεναμ, Λίβερπουλ) σε φάσεις που σκόρερ δεν απέκτησαν το παραμικρό πλεονέκτημα από τα δύο – τρία εκατοστά που βρίσκονταν εκτεθειμένοι.
Ναι, αλλά το VAR δεν φταίει τίποτα σε αυτό. Το VAR είναι ένα ψυχρό μηχάνημα που σχεδιάστηκε για να ανιχνεύει και να αναλύει φάσεις με ακρίβεια εκατοστού και να βγάζει πόρισμα. Ίσα – ίσα που η χρήση του βοηθάει να μετράνε γκολ που παλιότερα δεν θα γίνονταν φάσεις από ένα λανθασμένα σηκωμένο σημαιάκι. Το «πρόβλημα» ίσως να υπάρχει με τον κανονισμό του οφσάιντ.
Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο πρόεδρος της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο εμφανίστηκε ενθουσιασμένος με την χρήση του VAR και πρόβλεψε ότι στόχος σε λίγα χρόνια είναι να αντικατασταθούν ολοκληρωτικά οι βοηθοί από την τεχνολογία. Ωστόσο, όλος αυτός ο θόρυβος αναφορικά με τα πολλά γκολ που δεν μετράνε πια για οφσάιντ μερικών εκατοστών έχουν φέρει στο τραπέζι μία άλλη συζήτηση. Αυτό της επανεξέτασης για το τι είναι οφσάιντ.
Η FIFA πάνω από όλα είναι μία οργάνωση, μία εταιρία που μετρά κέρδη, έσοδα, χρήματα, θέαμα. Όλες οι τροποποιήσεις κανονισμών στην ιστορία του αθλήματος έγιναν για να ευνοηθεί ο επιτιθέμενος ως εκ τούτου για να διευκολυνθεί το γκολ. Το γκολ είναι αυτό που αυξάνει το ενδιαφέρον, την τηλεθέαση, τα εισιτήρια, τα κέρδη. Όσο περισσότερα γκολ, τόσο περισσότεροι και οι πρωταγωνιστές, τόσο μεγαλύτερα τα κατορθώματα των εμπορικών παικτών. Όσο περισσότερα τα ακυρωθέντα γκολ λόγω τόσο οριακών οφσάιντ, τόσο μεγαλύτερη η δυσθυμία, η καχυποψία, η προκατάληψη, η αντίδραση.
Είναι δύσκολο να πειράξεις έναν τέτοιο κανονισμό, αλλά τα δημιουργικά μυαλά που εξετάζουν και επαναξιολογούν συνεχώς για λογαριασμό της FIFA τους κανονισμούς εξετάζουν διάφορες πιθανές λύσεις. Μία εξ’ αυτών είναι να αλλάξει αυτό που θεωρούμε onside. Να μην υπάρχει δηλαδή παράβαση οφσάιντ, αν έστω και αν ένα μέλος του επιτιθέμενου καλύπτεται, κάτι το οποίο υποστήριξε ανοιχτά και ο Γκρέιαμ Σούνες σε μία δημόσια αντιδικία του με τον Τζέιμι Κάραγκερ το βράδυ της Κυριακής μετά το τέλος της αναμέτρησης της Λίβερπουλ με την Γουλβς!
Μία άλλη, πιο ριζοσπαστική, να δημιουργηθεί μία νοητή ζώνη (όπως η ζώνη σκοραρίσματος στο subbuteo) ανάμεσα στην μεσαία γραμμή και την μεγάλη περιοχή, όπου δεν θα υπάρχει οφσάιντ. Ο Μάρκο Φαν Μπάστεν που λειτουργεί ως σύμβουλος της FIFA σε θέματα κανονισμών είχε προτείνει πριν δύο χρόνια κάτι ακόμα πιο ακραίο: «Καταργήστε εντελώς το οφσάιντ και το ποδόσφαιρο θα γίνει ακόμα πιο ενδιαφέρον». Ευτυχώς, κάτι τέτοιο δεν παίζει, ο επιθετικός – περίπτερο θα ερχόταν ξανά στην μόδα.
Το επιμύθιο από όλο αυτό είναι ένα. Το ποδόσφαιρο δεν γίνεται ποτέ να είναι 100% δίκαιο σε επίπεδο κανονισμών. Ακόμα και το VAR έχει περιθώριο απόκλισης / λάθος έστω και 0,01%. Το να γίνεται όμως ο κακός χαμός στην Ελλάδα για μία φάση που κανείς δεν μπορεί να πει με τεχνολογική βεβαιότητα αν υπήρξε ή όχι παράβαση, τότε αυτό αγγίζει τα όρια της παράνοιας.
