Μεγάλη συνέντευξη στην ομοσπονδία παραχώρησε ο Μάσιμο Κανστσελιέρι, όπου μεταξύ άλλων τοποθετήθηκε για την εξαιρετική πορεία του ΠΑΟΚ στην Ευρώπη και το «δέσιμο» που έχει αναπτυχθεί με τον ίδιο, την ομάδα και τον κόσμο.
Αναλυτικά τα όσα είπε:
«Στη Μπιέλα μου τραγούδησαν «Καντσελιέρι ένας από εμάς». Ήμουν εκεί για έξι χρόνια, πέρασα υπέροχα. Πραγματικά ένιωσαν ότι ήμουν ένας από αυτούς. Αλλά το γεγονός ότι σου λένε κάτι τέτοιο στη Θεσσαλονίκη, όταν φτάνεις και κανείς δεν ξέρει ποιος είσαι, έχει μια μικρή επίδραση. Με ανατριχιάζει. Μετά πρέπει να είσαι λογικός στις επιλογές σου, αλλά εκείνα τα 20 δευτερόλεπτα στο τέλος του αγώνα, όταν έχεις κερδίσει, υπάρχει αδρεναλίνη και ο κόσμος σε αναγνωρίζει, είναι πανέμορφο».
Ένα τελετουργικό που είχε ήδη χτυπήσει τις σωστές χορδές για τον Κλαούντιο Κολντεμπέλα, με τους Έλληνες από το 1998 έως το 2002, και τον Μίρκο Τάκολα, τώρα προπονητή της Σκαντίτσι, έναν πρώην ποδοσφαιριστή που πέρασε επίσης από αυτά τα μέρη στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Στο άλλο μισό του παρκέ, στη Θεσσαλονίκη, πριν από τριάντα χρόνια το ίδιο αφιέρωμα αφιέρωσαν οι οπαδοί του Άρη στον Μάριο Μπόνι. «Και οι τρεις μας είχαμε την τυπική ιταλική… θέρμη, να προσεγγίζουμε κάθε παιχνίδι έτσι. Τους αρέσει όταν οι προπονητές τους έχουν και δείχνουν αυτό το πάθος. Σου λένε με στοργή, τους αρέσει που είσαι τόσο παθιασμένος. Είναι ωραίο να ακούς σε ένα έθνος που δεν είναι δικό σου, ανθρώπους τόσο χαρούμενους μαζί σου. Είναι ωραίο. Δε θα το ξεχάσω ποτέ αυτό», λέει ο 52χρονος Ιταλός προπονητής, στην πρώτη του χρονιά στην Ελλάδα.
«Ίσως έχω προσαρμοστεί σε κάποια κλισέ», αρχίζει να εξηγεί ο Μάσιμο Καντσελιέρι. Ο τόνος του είναι στοχαστικός, αφοσιωμένος. Η σάρωση της μνήμης του για τη σωστή λέξη είναι μια εκλεπτυσμένη άσκηση, αλλά τη βρίσκει χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Αλλά σε ποια κλισέ αναφέρεται, σε ποιες συνήθειες που χαρακτήριζαν τη σταδιοδρομία του, πριν από τώρα; «Για να είσαι προπονητής υψηλού επιπέδου πρέπει να είσαι πολύ απαιτητικός, και για να είσαι πολύ απαιτητικός πρέπει να έχεις χαρακτήρα και προσωπικότητα, και τι σημαίνει χαρακτήρας και προσωπικότητα για έναν προπονητή; Να είναι σκληρός. Ρίχτηκα σε αυτή την πεποίθηση χωρίς να προβληματιστώ για το αν η αφετηρία ήταν σωστή, σε αντίθεση με την εφαρμογή. Είδα μόνο ένα κανάλι επικοινωνίας: το δικό μου. Υποτίμησα την ανατροφοδότηση που ερχόταν από την ομάδα».
Αυτή είναι η νοητική αλλαγή που χαρακτήρισε τη διαχείριση των πόρων που έχει στη διάθεσή του. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ομάδας και όχι ένα στοιχείο που συνεργάζεται με την ομάδα. «Στα 52 μου χρόνια», λέει, «κατάφερα να αποδεχτώ ότι έχω καταλάβει κάτι». Δεν ντρέπεται γι’ αυτό, αντιθέτως: η ώθηση προς μια περιοχή που δεν έχει εξερευνηθεί μέχρι στιγμής στην καριέρα του ως προπονητής έγκειται ακριβώς σε αυτή την ανάπτυξη και την ανάληψη καινοτόμου συνείδησης. Και αν πριν «αυτή η έννοια της συνοχής παρεκκλίνει», αυτή τη σεζόν, αντίθετα, έχει πλεύσει με τον άνεμο στην πλώρη του, με κατεύθυνση προς την ίδια κατεύθυνση. Ίσως πεισματικά, σίγουρα αντίθετα με τα πρώτα του διαλείμματα: πολλά χρόνια ως βοηθός στο Μιλάνο και το Τέραμο, έξι σεζόν ως υιοθετημένο παιδί στη Μπιέλα, τα χρόνια με τη Βερόλι, τη Μοντεκατίνι και τη Ραβέννα. Πάντα στην Ιταλία, μέχρι το 2021. Στη συνέχεια, κάποιες βαλίτσες που έχουν περάσει από ταινίες μεταφοράς σε ξένα αεροδρόμια.
«Πάντα ήμουν περίεργος για το πως μπορείς να κάνεις την ίδια δουλειά αλλά σε μια άλλη χώρα. Νομίζω ότι το μπάσκετ είναι το ίδιο, αλλά η κουλτούρα του κράτους όπου παίζεται, οι προπονητές, οι εργαζόμενοι και οι ντόπιοι παίκτες είναι λίγο διαφορετική, η προσέγγιση είναι διαφορετική. Πάντα με ενδιέφερε να πάω στο εξωτερικό για να προπονήσω και ταυτόχρονα, αυτό το ενδεχόμενο συνέβη τυχαία», λέει για το πρόσφατο παρελθόν της προπονητικής σας καριέρας.
Αρχικά, δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερη ευκαιρία από το να μιλήσει μια κοινή γλώσσα, χτίζοντας μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ Ιταλικών και Γαλλικών, που βασίζεται στην αγάπη για τη Λιμόζ. «Θα ήθελα να συγκρίνω τον εαυτό μου με άλλες πραγματικότητες. Είχα αρχίσει να ψάχνω στο εξωτερικό, για να δω αν υπήρχαν ευκαιρίες, και μία ήρθε από τη Λιμόζ. Δε θα μπορούσα να περιμένω κάτι καλύτερο, γιατί είναι ένας σύλλογος με απίστευτη ιστορία, ο μοναδικός στη Γαλλία που έχει κατακτήσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών, καθώς και πολλά εθνικά πρωταθλήματα. Αυτό ήταν ένα περιβάλλον που βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε μια προσέγγιση στη δουλειά που πάντα έκανα δική μου: να είμαι παθιασμένος. Αγαπούν απόλυτα την ομάδα, με τρόπο ενστικτώδη, και ήρθαμε πιο κοντά με φυσικό τρόπο», λέει.
Το ένα φέρνει το άλλο και δύο σεζόν στη Λιμόζ ανοίγουν τις πόρτες για μια άλλη εμπειρία σε υπεραλπικά εδάφη. Αυτή τη φορά, είναι η σειρά του Στρασβούργου, ο οποίος θα είναι προπονητής μέχρι το καλοκαίρι του 2024. Ώρα να απολαύσει ένα απέραντο πάθος, «σπλαχνικό», όπως αρέσκεται να το ορίζει ο καταγόμενος από το Τεράμο. Για άλλη μια φορά, χωρίς να το ψάχνει επίτηδες, στερεώνοντας τον μαγνήτη στην καρδιά και το λίκνο του δυτικού πολιτισμού, που λούζεται από τη Μεσόγειο. «Η παρουσία στη Γαλλία μου επέτρεψε να συνεχίσω την καριέρα μου στο εξωτερικό. Δεν είναι ότι είχα δουλέψει ειδικά για να έρθω και να προπονήσω στην Ελλάδα, αλλά μου παρουσιάστηκε η ευκαιρία. Δε μπορείς να πεις όχι στον ΠΑΟΚ. Και εδώ, όπως και στη Λιμόζ, η κουλτούρα του πάθους για την ομάδα είναι απαράμιλλη. Η αγάπη για την ομάδα είναι τεράστια».
Ένας δεσμός που αυτούς τους μήνες έμαθε να αγγίζει με τα ίδια του τα χέρια, καλλιεργώντας τον παιχνίδι με παιχνίδι, με μια ομάδα παικτών που τους ενώνει η κοινή πρόθεση να κυλήσουν το πασπαρτού στην κλειδαριά των ασπρόμαυρων αναμνήσεων. Ταυτόχρονα όμως και μια αγάπη, ένα συναίσθημα που ρέει, που το είχε ήδη παρατηρήσει από κοντά, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στην άλλη πλευρά του φράχτη. «Είχα την τύχη, τόσο με τη Μίλανο όσο και με γαλλικές ομάδες, να παίξω στο παρελθόν στην Ελλάδα, στα ευρωπαϊκά κύπελλα. Πάντα με γοήτευε η σταθερή ατμόσφαιρα των ντέρμπι που έχουμε εδώ, τα γεμάτα γήπεδα, το να πηγαίνεις στο γήπεδο πρωτίστως για να φωνάζεις βραχνά, ενώ χειροκροτείς την ομάδα σου. Κάθε φορά που ερχόμουν εδώ αυτή η ατμόσφαιρα με αιχμαλώτιζε», λέει συγκινημένος.
«Ένας παίκτης που είχε παίξει στον Παναθηναϊκό μου είπε κάποτε ότι θα ήμουν τέλειος για τον ΠΑΟΚ, δεν ήξερα πολλά, θυμόμουν την ιστορία του συλλόγου αλλά δεν είχα πάει ποτέ στη Θεσσαλονίκη. Λίγους μήνες αργότερα, ο ΠΑΟΚ μου τηλεφώνησε. «Νομίζω ότι πρέπει να πάω», είπα στον εαυτό μου. Δύο στοιχεία κάνουν μια απόδειξη. Έφτασα χωρίς να ζητήσω πολλά. Καταφέραμε να έχουμε καλά αποτελέσματα και τώρα είναι όμορφα. Μου θυμίζει τη Μπιέλα, μου θυμίζει το Τέραμο: ένα πάθος για το μπάσκετ τόσο υπερβατικό που οι άνθρωποι σε ευχαριστούν στο δρόμο. Το αποτέλεσμα δεν έχει πια σημασία: όλοι αγαπούν την ομάδα και τους παίκτες της».
Όπως αναφέρθηκε, η πρώτη του σεζόν ως προπονητής στον ΠΑΟΚ είναι επίσης και πάνω απ’ όλα ξεχωριστή γιατί πέτυχε έναν στόχο που έλειπε από τον περασμένο αιώνα: να επιστρέψει στην υψηλή ανταγωνιστικότητα για ένα ευρωπαϊκό τρόπαιο. Στην προκειμένη περίπτωση, το FIBA Europe Cup, για το οποίο ο ΠΑΟΚ κέρδισε το εισιτήριο για τον τελικό μετά από έναν δυνατό ημιτελικό με την Σολέ.
«Το σκορ ήταν πάντα ισορροπημένο, ήταν μια μάχη και στα δύο παιχνίδια. Αντισταθμίσαμε το ταλέντο τους με επιθυμία και ένταση. Όταν πλησιάζεις σε έναν ημιτελικό και ξέρεις ότι οι αντίπαλοι είναι μεγάλου επιπέδου, προετοιμάζεσαι και προσπαθείς να μην κάνεις ούτε ένα λάθος στην επικοινωνία. Κατά τη διάρκεια του αγώνα λέγαμε πάντα ο ένας στον άλλον ότι αυτή η σειρά θα κριθεί κατοχή προς κατοχή. Αυτό βοήθησε όταν στο δεύτερο ημίχρονο, στο Σολέ, ήμασταν πίσω στο σκορ με 13 πόντους. Παραμένοντας ήρεμοι, ξέραμε ότι κατοχή μετά με κατοχή μπορούσαμε να ανακάμψουμε. Και τα καταφέραμε».
Έχοντας φτάσει στο τελευταίο ραντεβού με δόξα χάρη στη νίκη της επιστροφής στο Game 2, μετά το τρίποντο του πρώην παίκτη της Τεργέστης και του Φρανκ Μπάρτλεϊ που έστειλε το παιχνίδι στην παράταση, έφερε στο μυαλό του Μάσιμο Καντσελιέρι άλλη μια κρίσιμη πρόκληση στην πρόσφατη καριέρα του στην οποία είχε συγκεντρώσει θετικό κάρμα. «Υπήρξαν συγκλονιστικές και τυχερές στιγμές, όπως εκείνο το buzzer-beater, αλλά όλα αλλάζουν. Πέρυσι έχασα το Κύπελλο Γαλλίας αφού χάσαμε όλα τα σουτ στα τελευταία τρία λεπτά. Και ήταν όλα ανοιχτά. Αυτή είναι η ομορφιά αυτού του αθλήματος. Πρέπει πάντα να είσαι έτοιμος να αντιδράσεις σε μια κατάσταση που αλλάζει σαν τον άνεμο. Στην ανοιχτή θάλασσα, αν δεν είσαι ειδικός το πλοίο ανατρέπεται», λέει.
Οπως έχει συμβεί και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, δεν ήταν μόνοι τους στο να καταφέρουν αυτήν την επιτυχία. Στο τέλος του αγώνα, ενώ ο Μασίμο Καντσελιέρι πήγαινε να χαιρετίσει τον Φαμπρίς Λεφρανσουά, εκατοντάδες οπαδοί του ΠΑΟΚ γιόρταζαν την επιτυχία. Όπως αναφέρθηκε, δεν ήταν μια επιφοίτηση. «Στην έδρα μας, είχαμε το πολύ κόσμο μόνο σε λίγους αγώνες. Με τον Άρη, με την ΑΕΚ, με τον Ολυμπιακό. Αλλά παραδόξως, το να παίζουμε στο FEC μας βοήθησε, δεδομένου ότι τόσοι πολλοί φίλαθλοι από το εξωτερικό ερχόντουσαν πάντα στους αγώνες. Αυτό άρχισε να δημιουργεί έναν δεσμό με την ομάδα, η οποία είδε 150 άτομα στις κερκίδες για εμάς στο Οπόρτο. Και λες: «Πώς είναι δυνατόν;».
«Μερικοί έφυγαν, έκαναν δύο ενδιάμεσες στάσεις, αλλά οι περισσότεροι ήρθαν από εκεί. Έγινε στο Βέλγιο, στη Ρουμανία, στην Ουγγαρία, στο Φριμπούρ, στη Γαλλία στο Ντιζόν: παντού, πάντα 100-150-200 άτομα να μας υποστηρίζουν. Αλλά τώρα είναι η καμπή… Το να προσπαθήσεις να πετύχεις ένα σημαντικό αποτέλεσμα ως αουτσάιντερ φέρνει πολλή αγάπη και στήριξη. Εδώ υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν άδεια για να έρθουν και να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Δεν πάνε στη δουλειά τους για να προετοιμαστούν. Αυτά είναι ειλικρινά πολύ όμορφα πράγματα για να τα ζήσεις».
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στα επίσημα κανάλια του ΠΑΟΚ, ο Μαέστρος – όπως τον αποκαλεί ο κόσμος που περιστρέφεται γύρω από το σύμπαν των Ασπρόμαυρων– είπε ότι η μεγαλύτερη ευχή του είναι αυτή η συγκεκριμένη ομάδα να μπει στην καρδιά των φιλάθλων, ανεξαρτήτως των τροπαίων που θα κατακτήσει. Παρατηρώντας τον τύπο δεσμού που αναπτύσσεται με την πάροδο των εβδομάδων, ο Μασίμο Καντσελιέρι φαίνεται πως έχει ήδη επιτύχει τον στόχο του.
Το μερίδιο; Και πάλι της ομάδας. «Τα παιδιά ήταν πολύ καλά. Σε μια κατάσταση που δεν ήταν εύκολη, χωρίς μεγάλη εμπειρία, πολλοί ήρθαν εδώ και αμέσως συνειδητοποίησαν την ιστορία αυτής της ομάδας, την αγάπη και την ιδιαίτερη αφοσίωση. Νομίζω ότι αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλε αυτή η ομάδα, και μετά αυτό το σεβάστηκαν. Οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ αγαπούν και υποστηρίζουν τον ΠΑΟΚ ανεξαρτήτως, αλλά αναγνωρίζουν ότι αυτοί οι παίκτες κάνουν κάτι σπουδαίο για την αγαπημένη τους ομάδα. Αυτό ενώνει τα πάντα, και η «μαγιονέζα είναι έτοιμη», σχολιάζει.
Παράλληλα, όπως τονίστηκε προηγουμένως, αυτό είναι καρπός της προσωπικής του ανάπτυξης. Της απόκτησης διαφορετικών συνειδητοποιήσεων. «Κάποιες φορές δεν ήμουν ικανός να κατανοήσω την εργασία που έπρεπε να γίνει στην ομάδα. Ξεκινήσαμε με έναν τρόπο και τελειώσαμε με άλλον. Κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν λειτουργεί. Πρέπει να είσαι λίγο σαν τον Ζέλιγκ, όπως θα έλεγε ο Γούντι Άλεν: καμουφλαρισμένος, προσαρμόζοντας τον εαυτό σου στην στιγμή και στην κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι, κατανοώντας ποια είναι τα σχόλια που σου δίνει η ομάδα και μετά να ενεργήσεις ανάλογα», λέει.
«Στο παρελθόν πάντα πίστευα ότι ο τρόπος μου ήταν ο σωστός για να προπονήσω, αλλά στο τέλος οι ομάδες έφταναν “άδειες”. Δεν ντρέπομαι να μιλήσω για τον εαυτό μου σε αυτό το σημείο. Κάποιες φορές η γκιλοτίνα είναι παιδί των αποτελεσμάτων, που προέρχονται από τη δουλειά που κάνεις: αν το κάνεις λάθος, η ομάδα μπορεί να χάσει ενέργεια, τόσο ψυχική όσο και σωματική. Φέτος φτάσαμε καλύτερα, και νομίζω ότι αυτό συνδέεται περισσότερο με το πόσο καταφέρνω να τους ακούω και να τους προσαρμόζω. Για πρώτη φορά νομίζω ότι το έκανα. Στην Λιμόζ ήρθαμε τέταρτοι, κερδίσαμε δέκα συνεχόμενα παιχνίδια. Αλλά υπήρξε μια στιγμή που χάσαμε πέντε αγώνες και κάναμε μία συνάντηση: τα παιδιά ήταν πολύ καλά στην ανάλυση, αλλά παρ’ όλα αυτά χρειάστηκε μία συνάντηση. Φέτος είναι όλα διαφορετικά: πάντα λέγαμε τα πράγματα μεταξύ μας, ο καθένας άκουγε τον άλλον. Νιώθω ότι έχω βελτιωθεί σε αυτό».
