ΠΑΟΚ και ξερό ψωμί

Δεν είναι παράξενο που ο Νίκος Τριανταφυλλίδης έφυγε από αυτή τη ζωή αφήνοντας προς ολοκλήρωση ένα ακόμη παθιασμένο πρότζεκτ από αυτά που πάντοτε κυνηγούσε ή/και τον κυνηγούσαν. Μια (τελευταία) ανεκπλήρωτη επιθυμία που τρύπωσε μέσα στα τετραγωνικά ενός φιλμικού οράματος φτιαγμένου από εμμονές, παιδικές αγάπες και μνήμες, το ντοκιμαντέρ για την αγαπημένη του ομάδα, τον ΠΑΟΚ, ξεκίνησε, ολοκλήρωσε τα γυρίσματά του, μπήκε στο μοντάζ και έμεινε εκεί περιμένοντας τις τελευταίες οδηγίες του.

Αυτές τις έδωσε η Μαρίνα Δανέζη, παραγωγός της ταινίας, σκηνοθέτης και η ίδια, αχώριστη σύντροφος του Νίκου Τριανταφυλλίδη, περισσότερο όμως συνοδοιπόρος στο μεγάλο ταξίδι που αποδείχτηκε ότι ήταν το «90 Χρόνια ΠΑΟΚ – Νοσταλγώντας το Μέλλον», το οποίο περιμένει πλέον έτοιμο την εορταστική του πρεμιέρα το Σάββατο 5 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του 57ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Ο Νίκος Τριανταφυλλίδης στο γήπεδο του ΠΑΟΚ στην Τούμπα της Θεσσαλονίκης

Λίγο πριν οι «κερκίδες» του Ολύμπιον γεμίσουν από φανατικούς της ομάδας και ακόμη πιο φανατικούς του Νίκου Τριανταφυλλίδη, η Μαρίνα Δανέζη περιγράφει στο Flix τη διαδικασία ολοκλήρωσης του ντοκιμαντέρ, τη σημασία που αυτό αποκτά για το έργο του Νίκου Τριανταφυλλίδη, όλα όσα θα μάθουμε από αυτό το αποκαλυπτικό οδοιπορικό στην ιστορία μιας ομάδας και μιας πόλης και την ολοζώντανη απόδειξη πως όταν όλα τελειώνουν το μόνο που μένει είναι η αγάπη. Στο σινεμά, τη ζωή και έξω από αυτά.

Η Μαρίνα Δανέζη στο Ντίσελντορφ, στα γυρίσματα της ταινίας

Πως ξεκίνησε το ντοκιμαντέρ «90 Χρονια ΠΑΟΚ – Νοσταλγώντας το Μέλλον»;

Το ντοκιμαντέρ αυτό ήταν ένας διακαής πόθος – μια επιθυμία του Νίκου. Προσεγγίσαμε λοιπόν την ΠΑΕ. Και παρουσιάσαμε το «όραμα» του Νίκου. Και κάπως έτσι άρχισαν όλα. Οπως είχε πει και ο ίδιος ο Νίκος: «Αυτή η δουλειά δεν είναι μια “παραγγελιά” αλλά μια δική μου κατάθεση ψυχής.»

Πώς αποφασίσατε ποιο θα είναι το νήμα που θα ακολουθούσατε προκειμένου να αφηγηθείτε μια τόσο μεγάλη ιστορία;

Ο Νίκος είχε ονειρευτεί την ταινία πριν ακόμα την μοντάρει, πριν ακόμα την γυρίσει, πριν ακόμα παρουμε την απόφαση να τη γυρίσουμε. Ηξερε πολύ καλά με ποιους ήθελε να μιλήσει και τι ήθελε να μάθει απο αυτούς. Σε κάθε γύρισμα μέναμε έκπληκτοι απο τις ζωντανές μνήμες του. Θυμόταν κάθε φάση, κάθε γκολ, κάθε νίκη, κάθε ήττα της ομάδας!Πραγματικά υπήρξαν στιγμές που πίστεψα οτι θυμόταν περισσότερα ακόμα και απο τους ίδιους τους πρωταγωνιστές! Βέβαια για την πραγματοποίησή της δεν αρκούσαν οι «έντονες» μνήμες που είχε απο παιδί. Διάβασε πολύ για τις καταβολές, την ίδρυση της ομάδας, τα προπολεμικά χρόνια, τους αστικούς μύθους που την συνόδευαν πάντα και ανέτρεξε σε βιβλιογραφία όχι μόνο για τον ΠΑΟΚ αλλά και για το ποδόσφαιρο σαν φιλοσοφία, σαν στάση ζωής.

Σε επίπεδο παραγωγής, τι ήταν πιο δύσκολο στην προετοιμασία του ντοκιμαντέρ – και ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία στην ολοκλήρωση του;

Σε επίπεδο παραγωγής ήταν ένα πολύ φιλόδοξο πρότζεκτ. Η κύρια πρόκληση ήταν να καλυφθούν 90 χρόνια ΠΑΟΚ παράλληλα με 90 χρόνια της Θεσσαλονίκης – της ιστορίας της πόλης μέσα σε 90 λεπτά. Ο Νίκος με πρωτοφανή μαεστρία ταξιδεύει μέσα στο χρόνο και μέσα σε 90 λεπτά αφηγείται την ιστορία της αγαπημένης του ομάδας παράλληλα με την ιστορία της πόλης. Μια ακόμα πρόκληση ήταν η επιλογή των προσώπων η οποία ήταν φοβερά δύσκολη. Η οικογένεια του ΠΑΟΚ είναι πολύ πολύ μεγάλη. Ο Νίκος πραγματοποίησε 135 εκτενείς συνεντεύξεις. Φυσικά δεν μπορούσε όλο αυτό το υλικό να ενταχθεί στα 90 λεπτά της ταινίας – όμως τόσο εμείς όσο και η ΠΑΕ επιφυλασσόμεθα για την αξιοποίηςη αυτού του πολύτιμου υλικού!

Πώς χειρίστηκες την ολόκληρωση του ντοκιμαντέρ; Τα γυρίσματα είχαν ολοκληρωθεί; Ηταν κάτι που το είχες προετοιμάσει; Ηξερες ακριβως τι ήθελε ο Νίκος να γίνει στο post – production;

Οταν ο Νίκος έφυγε απο κοντά μας τα γυρίσματα είχαν ήδη ολοκληρωθεί… και η ταινία είχε μπει ήδη στο post production. Είχε ήδη τιθασεύσει τον τεράτιο όγκο του υλικού και είχε μοντάρει ένα μεγάλο κομμάτι της ταινίας. Επειδή μαζί δουλεύαμε χρόνια ήμουν η παραγωγός του και ήταν ο σκηνοθέτης μου, ήταν ο παραγωγός μου και ήμουν η σκηνοθέτης του – έχοντας στην διάθεση μου το πρώτο κόμμάτι της ταινίας ήξερα ακριβώς που ηθλελε να το πάει. Και έτσι αποφάσισα να ολοκληρώσω αυτό που άφησε πίσω. Το κύκνειο άσμα του. Αυτό θα ήθελε και αυτός.

Ποια είναι η φιλοσοφία πίσω από το ντοκιμαντέρ: μια καταγραφή της ιστορίας της ομάδας ή κάτι πιο προσωπικό; Πώς κάνεις τελικά σινεμά κάτι που αγαπάς τόσο πολύ;

Μα σινεμά πρέπει να κάνεις ΜΟΝΟ για τα πράγματα που αγαπάς. Τουλάχιστον αυτό μου έμαθε ο Νικος. Το κίνητρο δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αγάπη. Ο ίδιος ο αισθηματίας Νίκος Τριανταφυλλίδης σε συνέντευξη του είχε αναφέρει: «Για μένα προσωπικά ήταν μια ύψιστη τιμή, ένιωσα πραγματικά σαν να έβγαλα πιτσιρικάς δελτίο και να φόρεσα την ασπρόμαυρη φανέλα στην κολυμπήθρα της Τούμπας. Εμπειρία ζωής.»

Ο Νίκος Τριανταφυλλίδης με τον Φερνάντο Σάντος

Μα σινεμά πρέπει να κάνεις ΜΟΝΟ για τα πράγματα που αγαπάς. Τουλάχιστον αυτό μου έμαθε ο Νικος. Το κίνητρο δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αγάπη.

Ο Νίκος Τριανταφυλλίδης με τον Γιώργο Κούδα

Αντιμετωπίσατε το ντοκιμαντέρ μαζί με τον Νίκο Τριανταφυλλίδη ως μια «ανάθεση» ή ως την επόμενη ταινία σας;

Για το Νίκο ήταν η επόμενη ταινία του. Είχαμε την χαρά αυτήν την ταινία να την κάνουμε με την υποστήριξη της ΠΑΕ. Αυτό ληταν ένα μεγάλο ευτύχημα. Η ΠΑΕ αποδέχτηκε την πρόταση μας και ανέλαβε να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου την ταινία. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα που ο παθιασμένος Νίκος παρουσίασε την «ταινία» του στην ΠΑΕ. Ηταν μια πολύ συγκινητική στογμή και για εμένα μια αποκάλυψη το πως οι ταινίες ζουν μέσα μας.

Τι σας παίδεψε πιο πολύ; Για ποιο πράγμα έπρεπε να κάνετε μεγαλύτερη έρευνα; Σε τι ταξίδια (υπαρκτά και νοητά) σας οδήγησε το ντοκιμαντέρ;

Ως προς τα ταξίδα στο χρόνο. Η μεγαλύτερη έρευνα έγινε για τα προπολεμικά χρόνια. Τα πρώτα χρόνια της ομάδας. Οι μαρτυρίες ήταν λίγες και το υλικό όχι πολύ πλούσιο. Ομως ο Νίκος δεν δυσκολεύτηκε τόσο. Μάλλον ο ΠΑΟΚ ήταν στο dna του! Ως προς τα ταξίδια στο χώρο. Ταξιδέψαμε στην Κωνσταντινούπολη για να επισκεφτούμε την ομάδα του Πέρα – Ερμή, την ομάδα απο την οποία «κατάγεται» ο ΠΑΟΚ. Ταξιδέψαμε στην Γερμανία για να συναντήσουμε τους εκεί φιλάθλους, στο Κράσνονταρ της Ρωσίας για να ακολουθήσουμε την αποστολή της ομάδας, στη Λισαβόνα για να συναντήσουμε τον Φερνάντο Σάντος.

Τι σήμαινε το ντοκιμαντέρ για τον Νίκο Τριανταφυλλίδη; Τι σημαίνει τώρα πια για σένα;

Για τον ρομαντικό Παοκτζή Νίκο Τριανταφυλλίδη το ντοκιμαντέρ ήταν «ο μετεωρισμός μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος». Ενα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Για εμένα είναι κάτι πολύτιμο που θα το κρατώ πάντα μέσα μου. Μια ταινία αγάπης, αφοσίωσης, δύναμης.

Ο Νίκος Τριανταφυλλίδης είχε δηλώσει σε μια συνέντευξή του : “Ο ΠΑΟΚ είναι μια ουτοπία, μια διαρκής ανταρσία που δεν ολοκληρώνεται ποτέ”. Τι εννοούσε; Το πιστεύεις;

Ο ΠΑΟΚ όπως αναφέρετε και μέσα στην ταινία είναι η ομάδα των κατατρεγμένων. Η ομάδα της ελπίδας , της ζώσας μνήμης . Μέσα στην ταινία λέει ο Νίκος “η γροθιά του Πάμπλο στον Ντιόγκο , είναι για μένα η ύστατη πράξη αντίστασης στο αθηναικό κατεστημένο και αποκατάσταση της ανθρώπινης αξιοπρέπειεας μας”. Αυτό λοιπόν εννοούσε οτι ο ΠΑΟΚ ήταν , είναι και θα είναι ο αγώνας – η αέναη αντίσταση του καθενός απένατι στο όποιο κατεστημένο.

Ποιοί ήταν οι άνθρωποι κλειδιά που σας έβαλαν πιο βαθιά στην ιστορία του ΠΑΟΚ και ποιους από αυτούς θα δούμε on camera;

Μέσα στην ταινία εμφανίζονται 65 (!) ομιλητές. Αριθμός πολύ πολύ μεγάλος. Παλαίμαχοι, παράγοντες, φίλαθλοι, αντίπαλοι… Νομίζω οτι η αλληλοσυμπλήρωση τους συνθέτει το παζλ.Ενδεικτικά εμφανίζονται: Γιώργος Κούδας, Νότης Τσίντογλου, Ιβαν Σαββίδης, Μίμης Δομάζος, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Κούλης Αποστολίδης, Δημήτρης Μπούζας, Γιώργος Λιάνης, Πάμπλο Γκρσία, Φερνάντο Σάντος, Ντούσαν Μπάγιεβιτς, Αγγελος Αναστασίαδης.

Για τον ρομαντικό Παοκτζή Νίκο Τριανταφυλλίδη το ντοκιμαντέρ ήταν «ο μετεωρισμός μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος». Ενα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Για εμένα είναι κάτι πολύτιμο που θα το κρατώ πάντα μέσα μου. Μια ταινία αγάπης, αφοσίωσης, δύναμης.

Τι θα δει στο ντοκιμαντέρ ένας οπαδός του ΠΑΟΚ που δεν ξέρει για την αγαπημένη του ομάδα;

Θα ζήσει το ταξίδι.

Τι θα δει στο ντοκιμαντέρ κάποιος που δεν ξέρει από ποδόσφαιρο; Κάποιος που δεν είναι ΠΑΟΚ;

Η ταινία όπως θα διαπιστώσετε δεν είναι απλά η καταγραφή της ιστορίας της ομάδας. Αυτό σίγουρα δεν θα είχε ενδιαφέρον για ένα μη φίλαθλο. Το μαγικό στην ταινία ταυτή είναι ότι καταφέρνει να παραλληλήσει την ιστορία μαις πόλης με ένα αθλητικό σωματείο , ένα προσφυγικό σωματείο. Και τοπροσφυγικό είναι κάτι στο οποίο δύνετε μεγάλη έμφαση στην ταινία, Ο Νίκος καταφέρνει να κάνει παράλληλη δράση προσφύγνω του 22 με τους σημερινούς προσφυγες στην Ειδομένη. Αλλα θέματα που θιγονται είναι το ποδόσφαιρο σαν τρόπος ζωής , μια ιδιότυπη θρησκεία.

Τι περισσότερο θα μάθουμε για το Νίκο Τριανταφυλλίδη μέσα από το ντοκιμαντέρ;

Θα διαπιστώσετε ακόμα μια φορά το πόσο Αισθηματίας υπήρξε. Το πόσο παθιασμένος, ιδεολόγος και ρομαντικός ηταν. Αλλά και πόσο ταλαντούχος. Κατάφερε για μια ακόμη φορά να συνδυάσει την αγάπη του για το σινεμά με την αγάπη του για την κοινωνιολογία – την πρώτη του σπουδή.

Πώς φαντάζεσαι την πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ στη Θεσσαλονίκη; Με ποια αντίδραση στη θέασή του θα χαιρόσουν πιο πολύ;

Ειλικρινά δεν το σκέφτομαι. Το μόνο που θα ήθελα ειναι να ξερω οτι ο Νικος – εκεί που βρίσκεται – θα καταφέρει να είναι μαζί μας και θα είναι περήφανος για την τελευταία του αυτή δουλειά. Και ας μην είναι μαζί μας στα θεωρεία να πανηγυρίσει.

Δείτε εδώ ένα teaser από το «90 Χρόνια ΠΑΟΚ – Νοσταλγώντας το Μέλλον»:

Δείτε εδώ μερικούς από τους «πρωταγωνιστές» του «90 Χρόνια ΠΑΟΚ – Νοσταλγώντας το Μέλλον»:

Μλάντεν Φορτούλα, βετεράνος ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ.

Νότης Τσίντογλου, βετεράνος ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ.

Πάμπλο Γκαρσία, Ουρουγουανός ποδοσφαιριστής. Παίχτης του ΠΑΟΚ και πλέον είναι προπονητής της ομάδας Κ17 του ΠΑΟΚ.

Στέφανος «Klaus» Αθανασιάδης, Ελληνας διεθνής ποδοσφαιριστής, ποντιακής καταγωγής, που αγωνίζεται ως επιθετικός στον ΠΑΟΚ.

Λάμπης Κουιρουκίδης, Ελληνας πρώην επιθετικός ποδοσφαιριστής, ο οποίος αγωνίστηκε με επιτυχία στην ομάδα του ΠΑΟΚ την δεκαετία του 1950

Φερνάντο Σάντος, Πορτογάλος παίχτης και προπονητής του ΠΑΟΚ από το 2007 μέχρι το 2010.

Ευκλείδης Τσακαλώτος, φανατικός ΠΑΟΚτζής.

Tα τσίκο του ΠΑΟΚ, οι ομάδες κάτω των 17 και κάτω των 15.